Insurekcja, czyli narodziny narodu

Przysięga Tadeusza Kościuszki na krakowskim rynku 24 marca 1794 r., od której rozpoczęło się powstanie przeciwko Rosjanom, nazwane Insurekcją kościuszkowską.
Michał Stachowicz, Przysięga Tadeusza Kościuszki na Rynku Krakowskim, 1794-1800, gwasz, Muzeum Narodowe w Warszawie

Jak mogła wyglądać Polska z marzeń Tadeusza Kościuszki?

Insurekcja, która wybuchła 230 lat temu, była pierwszym polskim powstaniem narodowym. Z zasypywanego pochwałami (słusznie) filmu „Kos” widzowie mogliby wyciągnąć wniosek, że ówczesna Rzeczpospolita znajdowała się na skraju powszechnego buntu chłopów przeciw szlachcie. Owszem, wybuchła wtedy rewolucja, ale nie chodziło w niej – jak choćby we Francji – o wyzwolenie społeczne, lecz narodowe. To chłopi (pod Racławicami) i mieszczanie (w Warszawie) bili się z Rosjanami na śmierć i życie. Tadeusz Kościuszko, jeszcze przed przysięgą na krakowskim rynku, postawił sprawę jasno: „Za samą szlachtę bić się nie będę, chcę wolności całego narodu i dla niej tylko wystawię me życie”. 18 kwietnia 1794 r. w obozie pod Bosutowem wydał „Odezwę za włościanami o ulgę w pańszczyźnie i ludzkie z tymiż obchodzenie się”. Potem było jeszcze kilka podobnych aktów, zebranych w jeden uniwersał ogłoszony przez Kościuszkę w Połańcu 7 maja, gwarantujący ludowi skuteczną opiekę rządową, bezpieczeństwo własności i sprawiedliwość.

Dziękujemy, że z nami jesteś

To dla nas sygnał, że cenisz rzetelne dziennikarstwo jakościowe. Czytaj, oglądaj i słuchaj nas bez ograniczeń.

W subskrypcji otrzymujesz

Nieograniczony dostęp do:
- wszystkich wydań on-line tygodnika „Gość Niedzielny”
- wszystkich wydań on-line on-line magazynu „Gość Extra”
- wszystkich wydań on-line magazynu „Historia Kościoła”
- wszystkich wydań on-line miesięcznika „Mały Gość Niedzielny”
- wszystkich płatnych treści publikowanych w portalu gosc.pl.
brak reklam na stronach;
Niespodzianki od redakcji.